1921 Anayasası,
Büyük Millet Meclisi Anayasası
Teşkilât-ı Esasiye Kanunu,
T.C. ilk Anayasası.
85 numaralı, kabul tarihi 20 Kânun-ı Sani 1337 (20 Ocak 1921)
23 madde ve bir ayrık madde
1921 Anayasa Taslağı, Atatürkün yönlendirmesiyle Bakanlar Kurulu tarafından hazırlanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisinde özel bir encümende incelendikten sonra görüşülerek kabul edilmiştir
21.1.1921 tarihli ve 85 sayılı Teşkilat-ı Esasiye Kanunu adını taşıyan bu Anayasa, milli egemenlik ilkesine dayalı yeni bir devlet kurmuştur.
Türkiye Büyük Millet Meclisinde kanunlar gibi genel usule göre görüşülmüş olması, nitelikli çoğunluk aranmaması ve değişiklikle ilgili katılaştırma tekniği içermemesi sebepleriyle esnek (yumuşak) anayasa olarak nitelenen 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, aynı zamanda sadece 24 maddeden oluşan kısa metni sebebiyle çerçeve anayasa olarak sınıflandırılmaktadır. Kuvvetler birliğine dayalı Meclis hükümeti sistemini benimsemiş olan 1921 Anayasası, Türkiye Büyük Millet Meclisinin sürekli toplantı halinde olmasını öngören Nisab-ı Müzakere Kanununun 1. Maddesine atıf yapmıştır.
Temel Maddeler
1 Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Yönetim şekli, halkın mukadderatını bizzat ve fiili olarak yönetmesi ilkesine dayanır.
2 Yürütme kuvveti ve yasama yetkisi, milletin tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisinde belirir ve toplanır.
3 Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare edilir ve hükûmeti «Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti» adını taşır.
4 Büyük Millet Meclisi, iller halkınca seçilmiş üyelerden oluşur.
5 Büyük Millet Meclisinin seçimi iki yılda bir yapılır. Seçilen üyelerin üyelik süresi iki yıldır ve yeniden seçilmek mümkündür. Eski Meclis, yeni Meclis toplanıncaya kadar göreve devam eder. Yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmediği takdirde, görev süresi yalnız bir yıl uzatılabilir. Büyük Millet Meclisi üyelerinden her biri, yalnız kendini seçen ilin ayrıca vekili olmayıp aynı zamanda bütün milletin vekilidir.
6 Büyük Millet Meclisinin Genel Kurulu, Kasım başında, davetsiz toplanır.
7 Şeriat hükümlerinin uygulanması, bütün kanunların yürürlüğe konması, değiştirilmesi, yürürlükten kaldırılması, antlaşma ve barış imzalanması ve vatan savunmasıyla ilgili savaş ilâm gibi temel haklar Büyük Millet Meclisine aittir. Kanun ve tüzüklerin düzenlenmesinde, halk için en yararlı ve zamanın ihtiyacına en elverişli fıkıh ve hukuk hükümleriyle, örf ve âdetler ve teamüller esas
olarak alınır. Bakanlar Kurulunun görev ve sorumluluğu özel kanunla belirtilir.
8 Büyük Millet Meclisi, hükûmeti oluşturan bakanlıkları, özel kanun gereğince seçtiği bakanlar vasıtasıyla yönetir. Meclis, yürütme ile ilgili işlerde bakanlara görev tayin eder; gerekirse bunları değiştirir.
9 Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından seçilen başkan, bir seçim dönemi süresince Büyük Millet Meclisi Başkanıdır. Bu sıfatla Meclis adına imza atmaya ve Bakanlar Kurulu kararlarını onaylamaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu üyeleri içlerinden birini kendilerine başkan seçer. Ancak Büyük Millet Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulunun da tabiî başkanıdır.
10 Kânûn-i Esâsînin bu maddelere aykırı düşmeyen hükümleri eskisi gibi yürürlüktedir.
İlk Anayasa kabul tarihi 
® | www.tarihtebugun.org
