Koronavirüste Belediyelerin Bağış Toplama Yasağı ve Hesaplara Konan Blokeler

Milli Dayanışma Kampanyası'nın başlatılmasından bir gün sonra, 31 Mart 2020'de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 81 il valisine genelge göndererek, bazı belediyelerin valilik izni olmadan yardım kampanyası başlattığını belirtip sözkonusu belediyeler hakkında işlem yapılmasını istedi:

"Son günlerde bazı yerel yönetimler başta olmak üzere kurum, vakıf ve derneklerin 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununun açık hükümlerine rağmen herhangi bir izin almadan bazı hesapları ilan ederek yardım toplama faaliyetine giriştikleri görülmüştür. 'İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır' hükmü çerçevesinde gerekli işlemler yapılacaktır."

Bu genelgenin hemen ardından da İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Ankara ve İstanbul valiliklerine gönderdiği yazıda, yardım toplama yasasındaki hükümleri anımsatarak, kampanyaların durdurulması, banka hesaplarının da bloke edilmesini isterken, bağış kampanyası hesap numaralarını verdi.

Sözkonusu yazılar, bağış kampanyalarının açıldığı bankalara da gönderilererek, hesapların bloke edilmesi istendi. Ardından da Ankara ve İstanbul büyükşehir belediye başkanlığı bağış hesapları bloke edildi.

Bağış hesapları bloke edilen 11 CHP'li büyükşehir belediye başkanı ise ortak açıklama yaparak, ihtiyaç sahibi yurttaşlara yardım konusunda "kararlı olduklarını" bildirirken, hukuki itiraz sürecini de başlattılar.

CHP'li başkanların, itiraz süreci sonuçlanana kadar belediye olanakları ile yardımları sürdüreceği öğrenildi.

-----

Basın Açıklaması

Yardım Toplama Hususuna İlişkin Kamuoyu Bilgilendirmesi 

31.03.2020

Kamuoyunda, TBMM’nin iradesi ile yasalaşan 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunun uygulanmasının altını çizmek için Valiliklere gönderilen Bakanlığımızın 30/03/2020 tarih ve 6051 sayılı Genelgesine ilişkin yapılan değerlendirmeler nedeniyle aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekmiştir.

2860 sayılı Yardım Toplama Kanununda kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek ya da destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergilerin Kanunu 6’ıncı maddesi gereğince yetkili makamlardan izin almak şartı ile yardım toplayabilecekleri düzenlenmiştir.

Gerçek kişiler, kurumlar, dernek ve vakıfların, bir banka hesabını ilan ederek veya bir makbuz karşılığında para toplayabilmesi için muhakkak bu Kanun hükümlerine uygun hareket etmesi gerekir.

Bu kapsamda yardım toplamak için yardım toplanacak yer bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisi, yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınması gerekmektedir. Bununla beraber Kanunda izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verileceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca anılan Kanunun 6’ıncı maddesinde Cumhurbaşkanı kararı ile kurumlar, dernek ve vakıfların valiliklerden izin almaksızın yardım toplayabileceği de hüküm altına alınmıştır.

Ancak son günlerde yerel yönetimler başta olmak üzere bazı kurum, vakıf ve derneklerin 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununun açık hükümlerine rağmen herhangi bir izin almadan bazı banka hesapları ilan ederek yardım toplama faaliyetine giriştikleri görülmüştür.

Belediyeler, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda kendilerine verilen görevler çerçevesinde; şartlı/şartsız bağış yapmak isteyen vatandaşların her işlem için ayrı ayrı olmak üzere başvurusundan sonra belediyenin görevleri ile sınırlı olmak üzere bağış alabilmektedir. Şartlı bağışlar için her bir vatandaşın bireysel müracaatından sonra 5393 sayılı Belediye Kanununun 18/g maddesi gereğince belediye meclisinin kararı bağış kabul edebilmektedir.

Yine her bir vatandaşın bireysel başvurusundan sonra 5393 sayılı Belediye Kanununun 38/l maddesi gereğince belediye başkanının onayından sonra şartsız bağışlar alabilmektedirler. Görüleceği üzere Belediye Kanunun ile düzenlenen husus net bir şekilde BAĞIŞTIR ve her bir vatandaşın başvurusu üzerine yetkili organın vereceği kararlar çerçevesinde işlem yapılabilecektir. Bağış toplama hususunun 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu ile bir ilişkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, bir hesap açılarak ve/veya makbuz karşılığında, başkaca bir idari işlem olmaksızın ilan edilen bir kampanya ile vatandaşlardan para/yardım toplanabilmesi ancak 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu hükümlerinin usul ve esasları çerçevesinde olmaktadır.

Bunun için de; 

Doğrudan Cumhurbaşkanlığınca belli bir kuruma, kişiye, vakıf ve derneğe görev verilmesi veya yetkilendirme yapılması,

Yardımın kapsamına göre il valisinden izin alınması gerekmektedir.

Belirtilen yasal düzenlemelere uyulmadan yapılacak yardım toplama faaliyetleri, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununa açıkça aykırılık teşkil edecektir. Bu kapsamda Bakanlığımız yapılacak tespitlerde, Yardım Toplama Kanunu hükümlerine aykırı faaliyet yürütenler hakkında ilgili Kanunun 6’ncı maddesinin “İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” hükmü çerçevesinde gerekli işlemleri her aykırılıkta yaptığı gibi yapacaktır/yapmaktadır. Bakanlığımızca korunmaya çalışılan hususun 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu hükümleri yani Kanun koyucunun TBMM’nin iradesi ve kamu düzenin tesisidir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.